1. Nguồn gốc, giá trị kinh tế và tình hình sản xuất

1.1. Nguồn gốc cây măng cụt

Cây măng cụt có nguồn gốc từ các nước như Mã Lai, Indonesia, Myanma, Thái Lan…

Cây măng cụt

1.2. Các nước trồng được măng cụt

Cây măng cụt được trồng rộng rãi ở Đông Nam Á như Thái Lan, Mã Lai, Indonesia, Ấn Độ, Myanma, Sri Lanka, Philippines, Việt Nam…

Ở Việt Nam, cây măng cụt được trồng nhiều ở các tỉnh như Bến Tre, Vĩnh Long, Trà Vinh, Cần Thơ, Hậu Giang, Sóc Trăng và Bình Dương, Đồng Nai.

1.3. Giá trị dinh dưỡng và kinh tế của măng cụt

a. Công dụng của măng cụt

– Măng cụt có tác dụng chống mệt mỏi, giảm huyết áp, giảm hơi thở hôi, duy trì cân bằng dạ dày, tốt cho hệ thần kinh, tăng cường tinh thần, cải thiện làn da, giảm cholesterol.

Quả măng cụt có nhiều công dụng

– Quả măng cụt được sử dụng trong việc chữa viêm, tiêu chảy, bệnh lỵ, kháng vi khuẩn, ức chế dị ứng, điều trị hen suyễn, chữa vết thương ngoài da, phòng và ngăn ngừa bệnh tiểu đường, ung thư…

– Có thể chế biến thành sinh tố là thức uống bổ dưỡng.

b. Giá trị dinh dưỡng của cây măng cụt:

Trong 100 gram phần ăn của quả tươi, măng cụt chứa khoảng 60-63 Calo, 0,5-0,60 g chất đạm, 0,1-0,60g chất béo, 10-14,7g chất hữu cơ, 5,0-5,10 g chất xơ, 0,01- 8 mg canxi, 0,20- 0,80 mg sắt, 0,02-12,0 mg photpho, 0,03 mg vitamin B1, 1-2 mg vitamin C…

c. Giá trị kinh tế của cây măng cụt

Măng cụt là một trái cây có giá trị kinh tế cao. Giá cả thường cao hơn so với các loại trái cây khác, có thể lên đến 40.000-45.000 đồng/kg tùy loại. Trồng măng cụt có quả đạt tiêu chuẩn xuất khẩu và thu hoạch sớm, mỗi cây khoảng 80 kg quả. Với hiệu quả kinh tế khá tốt này, măng cụt mang lại lợi ích cho các nông dân.

Quả măng cụt có giá trị kinh tế cao

Trung tâm Cây ăn quả Long Định khuyến cáo nông dân ở Lái Thiêu, Chợ Lách củng cố lại vườn măng cụt của mình và mở rộng diện tích trồng mới, từ đó gia tăng thu nhập và làm giàu cho đất nước.

Măng cụt ở Chợ Lách – Bến Tre

1.4. Tình hình sản xuất măng cụt trên thế giới

Thái Lan là quốc gia trồng măng cụt nhiều nhất trên thế giới, với diện tích khoảng 80.000 ha và chỉ sử dụng một giống cây măng cụt có chất lượng quả cao. Măng cụt ở Thái Lan có hình thức đẹp mắt, kích cỡ lớn, đều và có vị thơm ngon.

Măng cụt có kích cỡ đều, hình thức đẹp mắt

1.5. Tình hình sản xuất măng cụt ở Việt Nam

Việt Nam trồng măng cụt phổ biến ở hai vùng là đồng bằng sông Cửu Long và Đông Nam Bộ. Trong đó, trồng chủ yếu ở đồng bằng sông Cửu Long với diện tích khoảng 4,9 ngàn ha, đạt sản lượng khoảng 4,5 ngàn tấn. Tỉnh Bến Tre là nơi có diện tích trồng măng cụt tập trung lớn nhất, đạt 4,2 ngàn ha (chiếm 76,8% diện tích cả nước).

2. Đặc tính thực vật của cây măng cụt

2.1. Rễ cây măng cụt

Cây măng cụt có bộ rễ phát triển chậm và yếu, thường ở lớp đất mặt.

Bộ rễ măng cụt thường ở lớp đất mặt

2.2. Thân cây măng cụt

Trong trường hợp trồng cây từ hạt, sau 2-3 năm cây chỉ cao 40-50 cm và bắt đầu cho quả sau 8 – 10 năm trồng.

Khi trồng bằng gốc cây ghép, chỉ sau 5 – 6 năm cây đã cho quả.

Cây măng cụt cho quả sau trồng 6 năm

Cây măng cụt có chiều cao trung bình từ 7-12m, nhưng có thể lên đến 20-25 m.

Cây cao trung bình 7-12 m

2.3. Tán lá cây măng cụt:

Cây có tán lá rộng, có thể đạt đến 9-10 mét.

Cây có tán lá rộng

– Lá dày và cứng, mặt trên của lá màu xanh đậm.

– Mặt dưới của lá có màu xanh lợt hơn mặt trên.

Mặt trên của lá có màu xanh đậm, mặt dưới của lá màu xanh lợt

– Lá bắt đầu bằng một lộc nhỏ và sau đó phát triển thành hai lá mọc đối.

Mặt dưới của lá màu xanh lợt

2.4. Hoa và quả măng cụt

– Cây măng cụt thường có hoa cái và hoa lưỡng tính. Hoa lưỡng tính có màu trắng hoặc hồng nhạt, gồm 4 lá đài và 4 cánh hoa, 16-17 nhị và 5-8 ô phấn.

Hoa măng cụt

Hoa măng cụt mọc đơn từng cái

Hay mọc thành từng đôi

Hoặc thành từng chùm có khoảng 3-4 hoa

Chùm hoa mọc ở đầu cành

Cây măng cụt đang ra hoa

Cây măng cụt thường ra hoa từ tháng 1 đến tháng 3, và mang quả khoảng 3 tháng sau đó. Quả được thu hoạch từ tháng 5 đến tháng 8 hàng năm.

Cây trong thời gian mang quả

Quả măng cụt có hình cầu tròn, đường kính từ 4-7 cm, và mang nhiều đài hoa ở phần cuồng. Khi chưa chín, vỏ quả có màu xanh đậm.

Quả măng cụt còn xanh

Khi gần chín, vỏ quả chuyển màu hơi tím và có những đốm nhỏ màu tím hồng.

Quả măng cụt gần chín

Khi chín, vỏ quả chuyển sang màu đỏ dần, sau đó chuyển sang màu đỏ tím. Phần cuồng vẫn giữ nguyên 4 đài hoa.

Khi chín vỏ quả chuyển sang đỏ tím

Hoặc màu vỏ đỏ sậm

Vỏ quả màu nâu xám

Vỏ quả dày nhưng mềm, xốp, chứa nhiều tanin bao quanh ruột quả có màu trắng.

Vỏ quả bao quanh ruột quả màu trắng.

Ruột quả có từ 5-8 múi, các múi có lớp cơm màu trắng có hương vị ngọt và thơm ngon. Trong các múi, có hột (hạt), các múi lớn thì hột cũng lớn, có các múi nhỏ thì hột nhỏ hoặc không có hột chỉ có dầu từ hội.

Hột măng cụt

3. Đặc điểm sinh thái của cây măng cụt, măng cụt

3.1. Nhiệt độ đối với cây măng cụt

Nhiệt độ lý tưởng cho cây măng cụt sinh trưởng và phát triển là từ 25-350C. Dưới 200C và trên 350C đều không thuận lợi cho sự phát triển, ra hoa và đậu quả của cây. Cây cũng không thể sống khi nhiệt độ dưới 50C.

3.2. Nước đối với cây măng cụt

Măng cụt thích ẩm nhưng không thích đọng nước. Vùng có lượng mưa khoảng 1.200mm/năm trở lên và phân bổ đều trong năm, hoặc được tưới đủ nước trong mùa khô là điều lý tưởng cho cây. Mặc dù cây có khả năng chịu đựng nước lũ tốt, nhưng điều này không tốt cho sự sinh trưởng. Do đó, trồng cây trên mô đất cao hơn mặt liếp hoặc mặt đất tự nhiên từ 10-20cm để hạn chế ngập úng.

3.3. Gió đối với cây măng cụt

Gió mạnh có thể làm gãy cành cây, đổ cây và ảnh hưởng đến hoa và quả măng cụt. Để giảm thiểu hại do gió gây ra, cần có đai rừng để chắn gió.

3.4. Ánh sáng đối với cây măng cụt

Khi còn nhỏ, cây măng cụt không cần nhiều ánh sáng, thích ánh sáng yếu. Vì vậy, cần che bóng để giúp cây con thích nghi dần với điều kiện ánh sáng tự nhiên. Thời gian che bóng ít nhất từ 6 tháng đến 3 năm sau khi trồng.

3.5. Đất đối với cây măng cụt

Cây măng cụt có thể trồng ở mọi vùng đất, nhưng đất phì nhiêu, sét pha cát là loại đất tốt nhất. Đất nên có khả năng giữ nước, giàu hữu cơ, có lớp đất mặt dày 2m, độ pH từ 5,5-7,0. Đất không nhiễm mặn, thoát nước tốt và gần nguồn nước tưới.

3.6. Chất dinh dưỡng đối với cây măng cụt

Khi cây còn nhỏ và chưa cho quả, cây cần đạm và lân để sinh trưởng. Từ khi cây có quả, cây cần nhiều đạm, lân và kali để tập trung vào ra hoa và nâng cao chất lượng quả. Vì vậy, cây cần được bón phân hỗn hợp NPK.

 

 

Thông tin được chỉnh sửa bởi HEFC. Bấm vào HEFC để biết thêm thông tin về măng cụt và các trái cây khác.