Giun kim, còn được biết đến với tên khoa học Enterobius vermicularis, gây ra nhiều triệu chứng như ngứa hậu môn, biếng ăn và mất ngủ. Vậy giun kim sống ở đâu? Hãy điểm qua hình ảnh, đặc điểm cấu tạo và cách di chuyển của chúng.
Giun kim là loại ký sinh trùng gì?
Giun kim là một loại giun sống trong ruột và trực tràng của con người bị nhiễm bệnh. Chúng có màu trắng sữa, đầu hơi phình và vỏ có các khía, trong miệng có 3 môi có thể nhấp vào trong miệng.
Đặc điểm cấu tạo và hình thể của giun kim
Giun kim là một loài giun tròn có hình dạng trụ và có lớp bì trên cơ thể, bên ngoài được hình thành từ collagen và các hợp chất khác tiết ra từ lớp bì. Lớp bì này bảo vệ trùng để chúng có thể xâm nhập vào đường tiêu hóa của con người. Giun kim lột xác bốn lần, hai lần trước khi nở trứng và sau đó là trước khi trưởng thành. (1)
Giun kim có hình dạng ống, nhỏ, màu trắng đục, đầu hơi phình, có 2 mép hình lăng trụ chạy dọc hai bên thân. Con đực dài từ 2 – 5mm, rộng 0,1 – 0,2mm và có đuôi cong, trong khi con cái dài từ 8-13mm, rộng 0,3-0,5mm với đuôi nhọn. Cả hai đều có ba môi bao quanh miệng. Phần cuối của hình mình có ụ phình ở cuối. Gần cuối đuôi là hậu môn.
Giun kim sống ở môi trường nào?
Giun kim phát triển và sinh sản trong ruột của con người. Trứng được đẩy ra ngoài cơ thể thông qua hậu môn để lây nhiễm cho người khác. (2)
Giun kim lây nhiễm từ hậu môn sang miệng, trực tiếp thông qua tay hoặc gián tiếp qua quần áo, giường, thức ăn hoặc các vật dụng khác bị nhiễm. Trứng giun kim có thể lây nhiễm trong vài giờ sau khi bám vào da xung quanh hậu môn và có thể tồn tại trong 2-3 tuần trên quần áo, giường hoặc các vật dụng khác.
Những người bị nhiễm bệnh do nuốt trứng giun kim trên ngón tay, móng tay, quần áo, giường và các vật dụng và bề mặt khác. Do kích thước nhỏ, trứng giun kim đôi khi có thể bay trong không khí và người bị nhiễm có thể nuốt phải khi hít thở.
Giun kim sinh sống ở đâu để phát triển?
Giun trưởng thành sống chủ yếu ở ruột non trước khi di chuyển xuống ruột già. Chúng thường nằm ở manh tràng và các đoạn ruột gần đó, gắn chặt vào niêm mạc ruột. Giun kim đực chết sau khi giao phối. Giun kim cái thường di chuyển đến rìa hậu môn để đẻ trứng, kích thích niêm mạc hậu môn gây ngứa và sưng. Một con giun cái có thể đẻ từ 4.000 – 200.000 trứng. Sau khi hoàn thành việc đẻ trứng, giun kim chết. Do đó, vòng đời của giun kim rất ngắn, chỉ khoảng 1-2 tháng.
Trứng giun kim phát triển rất nhanh. Sau 4-8 giờ kể từ khi đẻ, trứng sẽ phát triển thành ấu trùng và được thải ra ngoài cơ thể qua phân. Nếu một người ăn trứng có ấu trùng, chúng sẽ di chuyển xuống đường tiêu hóa đến dạ dày. Khi ở trong dạ dày, ấu trùng sẽ phát triển thành giun và di chuyển xuống ruột non, sau đó sẽ tiếp tục phát triển và di chuyển xuống ruột già.
Một số trứng ở vùng hậu môn có thể phát triển thành ấu trùng, ấu trùng này sẽ xuyên qua hậu môn và phát triển thành giun, làm tăng nguy cơ tái nhiễm giun kim.
Trứng giun kim có bao nhiêu loại?
Trứng giun kim có hình dáng dài và phẳng một bên, có kích thước từ 50-60 µm x 20-30 µm. Trứng có 5 lớp màng: lớp lipoidal bên trong, ba lớp màng lucida ở giữa và lớp albumin bên ngoài bao bọc quả trứng. Mặc dù lớp màng này gây ngứa cho con người, nhưng nó lại rất quan trọng trong vòng đời của giun kim vì nó giúp trứng dính vào chủ nhân.
Giun kim di chuyển như thế nào?
Giun kim thường đẻ trứng xung quanh hậu môn của người bị nhiễm, thường là vào ban đêm. Cùng với trứng giun, chúng cũng tiết ra chất nhầy gây ngứa.
Nếu trứng dính vào ngón tay của người bệnh khi họ gãi ngứa, giun kim có thể nhảy vào miệng hoặc dính vào các bề mặt và quần áo. Nếu người khác chạm vào các vật dụng này, trứng giun có thể lọt vào miệng.
Trứng giun kim có thể tồn tại đến 2 tuần trước khi nở. Nếu trứng nở gần hậu môn, giun sơ sinh có thể quay lại ruột. Trứng đã được nuốt sẽ nở trong ruột. Sau 2 tuần, giun sẽ trưởng thành và bắt đầu sinh sản, khởi đầu chu trình mới.
Vòng đời của ký sinh trùng giun kim kéo dài bao lâu?
Vòng đời của ký sinh trùng giun kim kéo dài khoảng 1 – 2 tháng.
- Giun đực sau khi giao phối sẽ chết và được đẩy ra ngoài cùng với phân.
- Giun cái mang trứng di chuyển đến cuống trực tràng, sau đó đặt trứng lên các nếp nhăn ở hậu môn vào buổi tối.
- Sau khi đẻ xong, giun cái sẽ teo lại và chết.
- Trứng được sinh ra đã có phôi và chỉ sau vài giờ đã có thể lây bệnh. Mắt thường không thể nhìn thấy trứng giun kim trong phân. Tay bị bẩn hoặc các vật dụng bị nhiễm đều có thể lây truyền trứng giun vào miệng.
- Trứng rơi vào ruột sẽ nở thành ấu trùng, ấu trùng đi xuống manh tràng và sau đó đến đại tràng để phát triển thành giun trưởng thành.
- Giun kim sau đó lọt vào lớp nhầy và hấp thụ chất dinh dưỡng trong ruột.
Giun kim có nguy hiểm không? Gây tổn hại như thế nào?
Giun kim thường gây bệnh ở trẻ em, và nó có thể kéo dài với những tình trạng sau:
- Rối loạn đường tiêu hóa: người bị nhiễm giun kim sẽ ngứa hậu môn, đặc biệt vào ban đêm khi đi ngủ. Vào thời điểm này, nhiệt độ giường có thể ấm nên giun kim dễ kích thích đẻ trứng. Người bị nhiễm có thể bị đau hậu môn, tấy đỏ hoặc tiêu chảy, mất nhu cầu ăn, ăn khó tiêu, buồn nôn, nôn, đau bụng âm ỉ. Trường hợp nghiêm trọng, giun kim còn có thể gây viêm ruột thừa, thủng ruột…
- Ảnh hưởng đến giấc ngủ và thần kinh: trẻ em bị nhiễm giun kim thường khó ngủ, bị bực bội, suy nhược thần kinh, khóc vào ban đêm và thậm chí đái cấp.
- Giun kim còn gây di tinh ở nam giới trưởng thành. Ở phụ nữ, giun kim có thể xâm nhập âm đạo và mang theo vi khuẩn gây viêm âm đạo. Ngoài ra, giun kim còn có thể gây rối loạn kinh nguyệt (kinh nguyệt không đều, đau bụng kinh…). Giun kim cũng có thể xâm nhập và gây viêm phổi, thực quản, xoang và cổ tử cung.
Triệu chứng của nhiễm giun kim ở người
Trạng thái nhiễm giun kim thường có những dấu hiệu sau:
- Hậu môn ngứa (đặc biệt vào ban đêm).
- Giảm lượng thức ăn.
- Cảm thấy không khỏe.
- Viêm âm đạo.
- Trượng thành của giun có thể được nhìn thấy trong phân và trứng giun có thể bám vào da xung quanh hậu môn.
- Cảm giác khó chịu, cáu kỉnh.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Người bệnh, đặc biệt là trẻ em, nên đến bác sĩ ngay nếu có bất kỳ triệu chứng sau:
- Hậu môn ngứa (đặc biệt vào ban đêm).
- Nhìn thấy giun trong phân.
- Nếp nhăn hậu môn trở nên đỏ và sưng.
Trung tâm Xét nghiệm BVĐK Tâm Anh đạt chuẩn ISO 15189:2012, được trang bị hệ thống trang thiết bị hiện đại từ các hãng nổi tiếng ở Âu – Mỹ như Abbott, Roche, Beckman Coulter, Sysmex, Siemens… Điều này đảm bảo mức độ chính xác tối ưu, nâng cao hiệu quả thăm khám và điều trị sâu sắc với những căn bệnh khó, giúp người dân tin tưởng. Đặc biệt, việc xét nghiệm ký sinh trùng như giun kim, giun đũa, giun lươn, sán lá gan, dị ứng… diễn ra nhanh chóng và chính xác, giúp điều trị kịp thời và hiệu quả.
Để phòng tránh giun kim, hãy rửa tay thường xuyên với xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Ngoài ra, nếu có nghi ngờ bị nhiễm giun kim, hãy nhanh chóng đi gặp bác sĩ chuyên khoa Da liễu để được điều trị kịp thời.
HEFC
