Thủy điện Trị An là biểu tượng của sự phát triển khoa học kỹ thuật trong giai đoạn đầu của Việt Nam độc lập. Đây cũng là biểu tượng của tình hữu nghị giữa hai nước Việt Nam và Liên Xô theo con đường Chủ nghĩa xã hội.

Đôi nét về Thủy điện Trị An

Trị An là công trình được khởi công vào ngày kỷ niệm độc lập dân tộc ngày 30/4/1984, trên sông Đồng Nai chảy qua huyện Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai, cách thành phố Hồ Chí Minh khoảng 70km về phía Đông Bắc.

Nếu bạn đi từ Hồ Chí Minh, hãy đi trên đại lộ Trường Chinh, sau đó rẽ phải vào Quốc lộ 1A và rẽ trái vào tỉnh lộ 767 để đến nơi.

Thủy điện Trị An không chỉ là công trình đầu tiên được xây dựng sau cuộc thống nhất, mà còn là thành tựu nghệ thuật của nhiều kỹ sư hàng đầu của Liên Xô. Dù chỉ trong khoảng thời gian ngắn hơn 4 năm, công trình đã hoàn thành và đưa vào sử dụng, với việc điều khiển được tổ máy phát điện đầu tiên.

Vào năm 1991, công trình chính thức khánh thành và được kết nối vào lưới điện quốc gia với 4 tổ máy và công suất thiết kế lên tới 400MW, sản lượng điện trung bình hàng năm là 1.7 tỷ KWh.

Một số thông số chính của Thủy điện Trị An

Để hiểu rõ hơn về công trình, chúng ta cần tìm hiểu những thông số quan trọng như hồ chứa, đập thủy điện và tổ máy phát điện. Hiện nay, Thủy điện Trị An là thủy điện lớn nhất ở miền Nam với diện tích lưu vực lên tới gần 15 km2 (14.776 km2). Tổng dung tích hồ thiết kế là 2.765 x 106 m3, trong đó diện tích hữu ích đã đi vào sử dụng là 2.547 x 106 m3.

Một câu hỏi đặt ra là tại sao lại có hai dung tích hồ khác nhau và chênh lệch nhau nhiều đến vậy?

Đơn giản, chúng ta có thể trả lời câu hỏi đó bằng việc cho rằng, để đảm bảo việc vận hành và an toàn cho đập và chống lũ, khi mực nước dâng cao hơn 63.9m (Mực nước gia cường), cần phải xả nước để đảm bảo an toàn. Trước đó, cần phải đưa mực nước về dưới mực dâng bình thường là 62m để chuẩn bị cho lũ khi có dự báo mưa lớn trên lưu vực hoặc lòng hồ.

Đập chính là cấu trúc chặn dòng sông Đồng Nai với chiều dài 420m và chiều cao lên tới 40m. Mặc dù có chiều dài lớn như vậy, chỉ sau 1 năm từ khi chặn dòng, thủy điện Trị An đã đưa vào sử dụng tổ máy phát điện đầu tiên. Sau khi khánh thành, thủy điện hoạt động với 4 tổ máy và công suất lắp máy là 400MW, sản lượng điện trung bình hàng năm là 1.7 tỷ KWh. Điều này đã giúp giảm thiểu lượng điện được sản xuất từ nhiệt điện và cung cấp điện từ năng lượng thủy điện cho các tỉnh miền Nam.

Vai trò của Thủy điện Trị An ở miền Nam

Với vị trí ở Đông Nam Á và tầm quan trọng về mặt chính trị và kinh tế xã hội, nhà máy thủy điện Trị An mang trên vai một nhiệm vụ và trọng trách đặc biệt lớn. Dưới đây là một số chức năng và nhiệm vụ chính của thủy điện này.

Đầu tiên, thủy điện Trị An cung cấp nguồn điện cho cả đất nước, với sản lượng trung bình hàng năm lên tới 1.7 tỷ KWh, góp phần vào phát triển kinh tế xã hội đặc biệt là của thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh miền Nam.

Thứ hai, thủy điện cải thiện hệ sinh thái của hồ và môi trường xung quanh.

Thứ ba, đảm bảo cung cấp và điều tiết nước vào hồ trong mùa khô. Lưu lượng nước tối thiểu là 200m3/s để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, sản xuất công nghiệp, nông nghiệp và chống xâm nhập mặn vùng cửa sông.

Đặc biệt, một trong những mục tiêu quan trọng của việc xây dựng thủy điện là đảm bảo tính mạng và tài sản của cư dân trong mùa lũ.

Ngày nay, xây dựng các công trình thủy điện vì mục đích thương mại tràn lan và gây nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến thiên nhiên và con người. Một số công trình thủy điện không đảm bảo an toàn trong mùa bão lũ đã gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho người dân và tài sản ở các vùng hạ du sau thủy điện. Vì vậy, Luật khí tượng thủy văn cùng các nghị định 38/ NĐCP và thông tư 47- TT-BTNMT đã được ban hành để đảm bảo an toàn trong vận hành thủy điện.

Với số lượng các hồ chứa vừa và nhỏ ngày càng khó có thể hoạt động, do quan trắc thường mỏng hoặc không đáp ứng được yêu cầu. Do đó, giải pháp SEHO của Công ty Cổ phần Giải pháp Thời tiết WeatherPlus ra đời, hỗ trợ giải quyết các vấn đề mà thủy điện đang gặp phải từ việc quan trắc mưa trên lưu vực đến dự báo lượng nước trong hồ.

Việc đảm bảo an toàn trong vận hành hồ chứa luôn được đặt lên hàng đầu, thậm chí với thủy điện Trị An – dù ít chịu ảnh hưởng từ các thiên tai bão lũ – cũng không được chủ quan trước bất kỳ tình huống nào khác thường.

Bài viết được chỉnh sửa bởi HEFC. Tham khảo thêm thông tin tại hefc.edu.vn.