Vùng thượng vị nằm ở đâu trong cơ thể, và tại sao nó lại có tầm quan trọng đặc biệt?

Vùng thượng vị và cơ quan trong đó

Vùng thượng vị là phần trung tâm của bụng, nằm giữa hai vùng gọi là hạ sườn trái và phải. Nó là nơi chứa nhiều cơ quan quan trọng của ổ bụng:

1. Thực quản

Thực quản là ống cơ nối cổ họng với dạ dày. Nó có một bó cơ gọi là “cơ vòng thực quản dưới” ở đầu dưới, giúp ngăn axit và chất trong dạ dày trào ra ngoài và đi lên từ dạ dày.

2. Dạ dày

Dạ dày nằm trong vùng thượng vị và là cơ quan phân hủy và tiêu hóa thức ăn từ thực quản.

3. Gan

Gan là cơ quan lớn nhất trong bụng, có chức năng tổng hợp protein và giải độc máu.

4. Tuyến tụy

Tuyến tụy nằm gần dạ dày và có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh lượng đường trong máu và tiêu hóa chất béo, carbohydrate và protein.

5. Lách

Lách nằm ngay trên dạ dày và hoạt động như một bộ lọc máu, loại bỏ các tế bào hồng cầu cũ và tái chế sắt từ hemoglobin để tạo ra tế bào hồng cầu mới.

6. Tá tràng

Tá tràng là phần đầu tiên của ruột non, có vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hóa bằng cách phá vỡ thức ăn đã tiêu hóa một phần từ dạ dày và chuẩn bị cho ruột non hấp thụ.

7. Tuyến thượng thận

Tuyến thượng thận là những tuyến nhỏ hình tam giác ở đầu mỗi quả thận, chịu trách nhiệm sản xuất hormone như adrenaline, aldosterone và cortisol.

Các vấn đề sức khỏe liên quan đến vùng thượng vị

Vùng thượng vị liên quan đến nhiều cơ quan, do đó có thể gây ra nhiều tình trạng gây đau hoặc khó chịu:

1. Viêm đại tràng

Viêm đại tràng là bệnh lý viêm ở niêm mạc dạ dày và ruột, gây ra cơn đau dữ dội ở vùng thượng vị. Các triệu chứng khác bao gồm sốt, buồn nôn, tiêu chảy dữ dội.

2. Loét dạ dày

Loét dạ dày là tình trạng tế bào niêm mạc dạ dày bị vỡ, có thể gây chảy máu và đau vùng thượng vị.

3. Viêm tuyến tụy

Viêm tuyến tụy là tình trạng tuyến tụy bị viêm do uống rượu, sỏi mật hoặc các enzym tiêu hóa hoạt động quá mức.

4. Viêm phúc mạc

Viêm phúc mạc là tình trạng viêm ảnh hưởng đến các mô lót thành trong của bụng, gây ra đau vùng thượng vị.

5. Thoát vị

Thoát vị Hiatal và thoát vị dạ dày là những tình trạng có thể gây đau vùng thượng vị. Chúng có thể do nhiều nguyên nhân như béo phì, mang thai, tuổi già hoặc cơ hoành yếu.

6. Ung thư

Các bệnh ung thư như ung thư dạ dày, tuyến tụy và gan cũng có thể gây đau vùng thượng vị. Đau kèm theo giảm cân không chủ ý là một dấu hiệu cần chú ý.

7. Trào ngược dạ dày thực quản (GERD)

GERD là tình trạng thức ăn từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây ra cảm giác nóng rát phía sau vùng xương ức.

8. Khó tiêu axit

Khó tiêu axit, hay ợ chua, cũng có thể gây đau vùng thượng vị và cảm giác nóng rát ở ngực.

9. Viêm loét tá tràng

Viêm loét tá tràng là tình trạng gây ra đau vùng thượng vị, do vi khuẩn H. Pylori gây ra.

10. Sỏi mật

Sỏi mật có thể gây đau vùng thượng vị, tắc nghẽn đường ống dẫn mật hoặc viêm túi mật.

11. Chức năng gan

Các tình trạng như viêm gan có thể gây đau thượng vị, kèm theo giảm chức năng gan.

12. Ăn quá no

Ăn quá no là một nguyên nhân khác gây đau vùng thượng vị, khiến dạ dày giãn nở và áp lực lên các cơ quan xung quanh.

13. Không dung nạp lactose

Không dung nạp lactose có thể gây đau vùng thượng vị, do khó khăn trong việc phân hủy lactose.

14. Mang thai

Cảm giác đau vùng thượng vị khi mang thai là điều bình thường, do trào ngược axit hoặc áp lực từ tử cung đang giãn nở.

Triệu chứng của vấn đề vùng thượng vị

Triệu chứng của vấn đề vùng thượng vị có thể thay đổi tùy thuộc vào từng bệnh lý, và bao gồm:

• Đau bụng.
• Chướng bụng.
• Ợ hơi thường xuyên.
• Ợ nóng.
• Táo bón xen kẽ với tiêu chảy.
• Buồn nôn.
• Cơn đau thượng vị do tim: Nếu đau thượng vị kèm theo tức ngực, đánh trống ngực, khó thở và cơn đau lan sang cánh tay trái, cần đi khám ngay.

Khám và chẩn đoán vấn đề vùng thượng vị

Để khám và chẩn đoán vấn đề vùng thượng vị, bác sĩ sẽ lấy bệnh sử chi tiết và tiến hành khám sức khỏe. Các xét nghiệm cận lâm sàng có thể được thực hiện, bao gồm CBC, xét nghiệm máu, ESR, chụp X-quang vùng bụng, nội soi, và các xét nghiệm khác như phân tích nước tiểu, chụp CT hoặc MRI tùy theo triệu chứng mà bệnh nhân gặp phải.

Điều trị các vấn đề vùng thượng vị

Việc điều trị các vấn đề vùng thượng vị phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra. Trong một số trường hợp, nếu cơn đau tự giảm và không có triệu chứng khác, không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu có triệu chứng khác kèm theo đau vùng thượng vị, cần đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị.

Vì vùng thượng vị chứa nhiều cơ quan quan trọng, việc duy trì sức khỏe của nó rất quan trọng. Thường xuyên kiểm tra sức khỏe, duy trì lối sống lành mạnh và năng động sẽ giúp chúng ta tránh nhiều vấn đề sức khỏe liên quan đến vùng thượng vị.

Để biết thêm thông tin, hãy truy cập vào trang web hefc.edu.vn.

Bài viết được chỉnh sửa bởi HEFC. Xem bài viết gốc tại đây.