Liễu Thăng tất chết

Trong nhiều tư liệu lịch sử có ghi chép rằng sau thất bại trong trận Tốt Động – Chúc Động (5 – 7/11/1426), Vương Thông (Wang Tong) giả vờ xin giảng hoà để chờ viện binh chính quốc. Tháng 10/1427, viện binh từ Trung Quốc chia làm hai đạo tiến sang; đạo quân Liễu Thăng (khoảng 100 nghìn) từ Quảng Tây qua Lạng Sơn vào Đông Quan; đạo quân Mộc Thạnh (Mu Sheng) (khoảng 50 nghìn) từ Vân Nam (Yunnan) định qua Lào Cai tiến về Đông Quan. Theo Đại Việt sử ký toàn thư, lúc này Bình Định Vương Lê Lợi và mưu thần Nguyễn Trãi đã dự đoán rằng viện binh quân Minh sẽ tiến quân theo các ngả cứu viện nhằm tấn công vào chủ lực quân đang đóng tại Xương Giang, Chi Lăng. Do đó, Bình Định Vương Lê Lợi đã sớm sắp đặt các mũi “điều binh thủ hiểm, chặt mũi tiên phong” để đối phó với quân cứu viện của nhà Minh. Vẫn theo Đại Việt sử ký toàn thư: “Ngày 8/10, đạo quân Liễu Thăng (Liu Sheng) vượt biên giới vào Lạng Sơn; nghĩa quân Lam Sơn vừa đánh vừa rút, hấp dẫn đối phương vào trận địa mai phục ở Chi Lăng”.

Ảnh: Được cung cấp bởi Bảo tàng Lịch sử Quốc gia

Sự đối đầu tại Ải Chi Lăng

Nguyễn Trãi chỉ cho tướng Trần Lựu thi hành kế hoạch hạ địch Liễu Thăng tại Ải Chi Lăng, nhưng thất bại. Trong khi đó, chủ lực đã có Lê Sát, Lưu Nhân Chú, Lê Linh, Lê Thụ đối đầu với các tướng Phạm Văn Xảo, Lê Khả, Lê Trung để chặn đường quân viện từ Vương Thông, Mộc Thạnh.

Trần Lựu là một tướng cẩn trọng, đang giữ ải Nam Quan (Phá Lũy). Theo mệnh lệnh, ông rút dần quân khỏi ải theo đà tiến của quân địch, và rồi quay trở về Ai Lưu và Chi Lăng. Tại đây, ý chí kiêu mạn của Liễu Thăng đã phô diễn. Dù có những lời khuyên cảnh báo từ Lý Khánh và lời cầu xin của Hoàng Phúc, nhưng ông bỏ qua và cho phép 100 quân kỵ vượt qua cây cầu. Tuy nhiên, cây cầu không chịu nổi trọng lượng, khiến cả quân và ngựa của nhà Minh rơi xuống sông.

Ảnh: Được cung cấp bởi Bảo tàng Lịch sử Quốc gia

Đại thắng Chi Lăng

Trước khi chiến đấu tại Chi Lăng, Lê Lợi và Nguyễn Trãi đã tỉ mỉ tính toán về địa hình. Ải Chi Lăng như một thung lũng nhỏ, hình bầu dục, dài khoảng 4 cây số theo hướng Bắc Nam, rộng chỉ 1 cây số theo hướng đông tây. Phía đông là dãy núi Thái Hoà và Bảo Đài trùng trùng điệp điệp, phía tây là vách núi đá vôi dựng đứng bên dòng sông Thương. Lòng ải đã hẹp lại bởi 5 ngọn núi đá nhỏ, hai bên mạch núi ở phía Bắc Nam hoàn toàn kín chốn và phía Nam ải Chi Lăng là ngọn núi Mã Yên, dưới chân núi là cánh đồng lầy lội có cầu bắc ngang qua. Chính tại đây, Liễu Thăng bị đánh bại và đồng minh của Lê Sát cùng với Trần Lựu đã thanh toán toàn bộ quân địch Liễu Thăng.

Ảnh: Được cung cấp bởi Bảo tàng Lịch sử Quốc gia

Tam vị anh hùng

Người dân ở xã An Trạch, huyện Trực Định tổng Thuỵ Lũng, tức xã An Bình huyện Kiến Xương tỉnh Thái Bình từ lâu đã biết đến những anh hùng đã ghi danh công trạng của mình và hàng năm, vào tháng Hai âm lịch, dân làng lại làm lễ tế để tưởng nhớ đến các vị công thần này. Hiện nay, bản thần phả này được lưu giữ tại Viện Nghiên cứu Hán Nôm. Thần tích cho biết rằng: “Vào thời điểm Lê Lợi đang tập hợp binh lương và tìm kiếm anh hùng cho cuộc kháng chiến chống lại sự xâm lược của quân địch Minh, ở xã Hương Trà, tổng Nhân Trà, huyện Yên Phong, phủ Từ Sơn, đạo Kinh Bắc, có một người thuộc dòng họ Bạch, tên là Bảo Công, có sự văn võ đôi dư. Lê Lợi đã cử “ba vạn tinh binh tiến đến xã An Cố, huyện Chân Lợi, phủ Kiến Xương, và thành lập trại An Trạch (còn được gọi là doanh trại Đồng Làng) để chống lại kẻ thù”.

Ảnh: Được cung cấp bởi Bảo tàng Lịch sử Quốc gia

Con cái của Bảo Công

Tại đây có một ông già họ Nguyễn tên là Liên Hoa, có một con gái xinh đẹp 20 tuổi tên là Lan Nương. Bảo Công đã xin cưới và sau đó, nàng sinh hạ ba người con trai. Mặc dù câu chuyện hôn nhân và sinh con có nhiều chi tiết đầy thú vị, nhưng tên tuổi của ba ông con được xác định rõ ràng và về sau, họ đã được vua Lê phong tước một cách chính thức:

• Người thứ nhất là Thanh, với biệt danh là Thanh Kiền, sau này được vua phong làm Hiệp thống Thanh Kiền đại thần quan.
• Người thứ hai là Bạch, với biệt danh là Bạch Thuộc, sau đó được phong là Bạch Thuộc Chánh lãnh tiền phong đại tướng quân.
• Người thứ ba là Tống, sau đó được phong là Thống Thánh đốc lĩnh.

Cả ba ông này với “thân dài 7 thước, nặng gần trăm cân” được Vua quý phong tước và trang bị “một nghìn thuyền rồng và 50 vị tướng giỏi để đi đánh giặc”.

Ảnh: Được cung cấp bởi Bảo tàng Lịch sử Quốc gia

Ba ông và binh mã cùng “xông thẳng đánh giặc, gặp tướng Liễu Thăng tại đất Tiên Hoa, huyện Đông An, phủ Khoái Châu. Quân giặc bao vây khắp nơi. Ba ông ngồi trên ngựa vung kiếm lao vào trung tâm đồn giặc, chém đầu tướng phản quân Nguyễn Đình Khoan và treo đầu tướng này dưới trướng, khiến quân địch chết nhiều không đếm xuể. Ba ông tiếp tục truy đuổi quân giặc Minh đến thành Lạng Sơn và chặt đôi tướng Liễu Thăng. Khi quân tướng trở về sau chiến thắng, sự thành công của họ gây ấn tượng mạnh khắp nơi.”

Với thành tựu đó, Lê Thái Tổ đã “phong ông Thanh Kiền là Đại nguyên soái đại tướng quân. Ông Thăng được phong chức trấn giữ đạo Tuyên Quang, Hưng Hoá. Ông Bạch được phong làm quan đại thần trấn thủ đất Sơn Nam. Ông Tống Khánh được phong làm quan đại thần kinh lược đạo Kinh Bắc…”

Ba ông còn được nhà vua ban lộc tại quê hương và ngụ lộc tại An Trạch, Chân Định. Khi qua đời, họ được tôn thờ. Ba ông còn dành tiền bạc để sửa chữa ngôi miếu xứ Đông Làng… Cả ba ông mất vào giờ ngọ ngày 12 tháng chạp năm Tân Hợi. Sự ghi chép còn nêu rõ rằng ba vị đại vương sau này được nhà vua phong làm “thượng đẳng phúc thần” kèm theo những quy định cụ thể trong việc tổ chức các lễ hội trong năm… Nhân dân vùng Kiến Thụy thường gọi họ là “tam vị anh hùng”.

Phần chỉnh sửa bởi HEFC

HEFC là một trung tâm giáo dục uy tín tại Việt Nam, chúng tôi cung cấp các chương trình giảng dạy chất lượng và đội ngũ giáo viên giàu kinh nghiệm. Để biết thêm thông tin, hãy truy cập trang web của HEFC ngay hôm nay.