Địa lý và lịch sử của Kaliningrad

Vị trí và biên giới của Kaliningrad

Kaliningrad là một vùng ngoại biên của Nga, nằm ở phía tây cực của đất nước này. Vùng đất này không tiếp giáp với lãnh thổ Nga đại lục và chỉ có biên giới với Lithuania ở phía bắc và đông, cùng với Ba Lan ở phía nam. Kaliningrad sở hữu một dải bờ biển dẫn ra Biển Baltic ở phía tây. Với diện tích khoảng 15.000km2, tương đương với diện tích của Đông Timor, và dân số khoảng một triệu người, Kaliningrad có thành phố chính cùng tên, nơi chứa một nửa dân số của vùng đất này.

Thành phố Kaliningrad nằm dọc theo bờ biển Baltic. Ảnh: DW

Lý do Kaliningrad thuộc về Nga

Trước đây, Kaliningrad là một phần của Vương quốc Phổ và có dân số đa dạng, gồm người Ba Lan, Lithuania và Đức. Sau khi phát xít Đức bị đánh bại vào cuối Thế chiến thứ hai, lãnh thổ Kaliningrad đã được nhượng lại cho Nga Xô Viết. Thủ đô của vùng đất này, trước đây được gọi là Königsberg trong thời kỳ Đức, đã được đổi tên thành Kaliningrad – tên này cũng được áp dụng cho toàn bộ vùng đất.

Sau sự sụp đổ của Liên Xô, Kaliningrad trở thành một phần của Nga. Vị trí địa lý của Kaliningrad đã mang lại lợi thế chiến lược và quân sự cho Nga. Đây là cảng duy nhất của Nga trên Biển Baltic không bị đóng băng quanh năm và là nơi đóng quân của Hạm đội Biển Baltic của Nga. Ngoài ra, Nga còn triển khai các tên lửa hạt nhân tại Kaliningrad, nhằm đe dọa các thủ đô lớn của châu Âu. Việc này đặc biệt khiến Lithuania và Ba Lan, hai quốc gia thành viên EU và NATO và nằm gần Kaliningrad, cảm thấy căng thẳng.

Ngoài ra, Kaliningrad còn có một điểm đặc biệt khác. Đây là trung tâm buôn bán hổ phách hàng đầu thế giới, nơi tìm thấy khoảng 90% lượng hổ phách trên toàn cầu.

Sự căng thẳng và nguy cơ mở rộng

Gần đây, Lithuania đã chặn hàng hóa bị cấm theo các lệnh trừng phạt chống Nga của Liên minh châu Âu (EU) vận chuyển qua lãnh thổ của họ đến Kaliningrad. Các mặt hàng bị cấm bao gồm than đá, kim loại và vật liệu xây dựng. Đoạn video ghi lại tình trạng hỗn loạn tại các cửa hàng vật liệu xây dựng khi người mua hàng hoảng loạn. Trước đó, vào năm 2004, Nga và Lithuania đã có thỏa thuận về vận chuyển hàng hóa qua Lithuania.

Nga đã lên án hành động này là “thù địch công khai” và yêu cầu Lithuania khôi phục ngay lập tức quá trình vận chuyển qua Kaliningrad. Việc vận chuyển thực phẩm cũng đã bị hạn chế. Moscow đã cảnh báo rằng Lithuania có thể đối mặt với các biện pháp đáp trả “tác động tiêu cực nghiêm trọng”.

Tuy nhiên, Lithuania cho biết họ chỉ đơn thuần là thực hiện các biện pháp trừng phạt để đáp trả cuộc xâm lược Ukraine và làm trách nhiệm của một thành viên EU.

Ủy ban châu Âu đã xác nhận rằng các biện pháp của Lithuania là “hợp pháp”. Tuy vậy, người đứng đầu chính sách đối ngoại của EU, Josep Borrell, đã cam kết “kiểm tra kỹ lưỡng”, có vẻ như là nỗ lực để loại bỏ tình trạng phong tỏa. Trước đó, Bộ Ngoại giao Nga đã triệu tập Đại sứ EU tại Moscow, Markus Ederer, để thảo luận về “các hạn chế chống Nga”.

Trong tuyên bố của Bộ Ngoại giao Nga, họ cho biết: “Chúng tôi không thể chấp nhận các hành động như vậy, vì nó vi phạm các nghĩa vụ pháp lý và chính trị của Liên minh châu Âu và dẫn đến tình hình căng thẳng leo thang”.

HEFC đã chỉnh sửa bài viết này. Đọc thêm thông tin về Kaliningrad.