Tìm hiểu về chữ giản thể và chữ phồn thể

Chắc chắn khi bắt đầu học tiếng Trung, bạn sẽ gặp khó khăn và băn khoăn không biết nên chọn viết chữ giản thể 简体 hay chữ phồn thể 繁體. Không khác gì một người đã trải qua, mình hiểu và thông cảm với những câu hỏi của các bạn. Dưới đây là đề xuất của mình dựa trên kinh nghiệm học tập cá nhân:

1. Chữ phồn thể

Chữ phồn thể 繁體字, còn được gọi là chữ chính thể 正體字 hoặc chữ truyền thống (Traditional Chinese Characters), là loại chữ được sử dụng rộng rãi ở Đài Loan, Hồng Kông và Ma Cao. Nếu bạn có ý định làm việc cho một công ty Đài Loan hoặc chuẩn bị đến Đài Loan, Hồng Kông để học tập hoặc sinh sống lâu dài, thì chắc chắn bạn nên học viết chữ phồn thể (và nếu bạn quan tâm, bạn cũng nên học thêm tiếng Quảng 廣州話 Cantonese của Hồng Kông). Bạn không cần đọc tiếp mục số 2 dưới đây.

2. Chữ giản thể

Chữ giản thể 简体字 (Simplified Chinese Characters) là loại chữ được sử dụng chính thức ở Trung Quốc đại lục và Singapore, và là loại ký tự được sử dụng phổ biến nhất trong giảng dạy tiếng Trung phổ thông cho người nước ngoài.

Nếu bạn là người Việt hoặc người phương Tây học tiếng Trung lần đầu, bạn nên học viết chữ giản thể. Tại sao? Vì nó ít nét hơn và dễ nhớ, dễ viết hơn so với chữ phồn thể. Đối với người nước ngoài khi học tiếng Trung (đặc biệt là người phương Tây), họ phải đối mặt với những khó khăn sau:

• Chữ viết theo hình ảnh (không phải chữ viết dựa trên âm tiết), tiếng Trung là ngôn ngữ đơn âm (không phải đa âm), hệ thống thanh mẫu và vận mẫu, và đặc biệt là thanh điệu phức tạp.

Do đó, nếu phải tiếp xúc ngay với chữ phồn thể từ đầu, rất có thể hơn 90% số người học sẽ bỏ cuộc giữa chừng vì tiếng Trung quá khó. Chỉ có 10% còn lại là những người đam mê Hán ngữ và đã có kiến thức văn hóa Á Đông đủ để hiểu sâu sắc và tìm hiểu sắc thái trong từng con chữ. Đối với một người học tiếng Trung với mục đích giao tiếp thông thường, việc từ đầu tập trung vào khả năng hiểu và cảm nhận cái đẹp và tinh hoa của văn hóa phương Đông là không thực tế và khó khăn.

3. Đối với người Việt học Hán ngữ

Chúng ta cũng có những thuận lợi và khó khăn riêng. Một lợi thế của chúng ta là có lối tư duy Á Đông, sống trong môi trường văn hóa Á Đông từ khi còn nhỏ, và chúng ta đã có một lượng từ Hán Việt khá lớn (điều này là khái quan). Chúng ta không gặp khó khăn về mặt đơn âm và thanh điệu, vì tiếng Việt cũng là tiếng đơn âm và có nhiều thanh điệu hơn tiếng Trung. Tuy nhiên, một khó khăn, theo quan điểm cá nhân, là từ Hán Việt. Người phương Tây khi học tiếng Trung không cần phải quan tâm đến những từ Hán Việt.

Ví dụ: “三本书” (sānběnshū) cũng có thể đọc là “ba cuốn sách”. Họ không cần biết “tam bản thư” là cái gì (nhớ tốt hơn 1 từ), họ chỉ cần nhớ “三本书” (sānběnshū) = “three books” (nếu là người Anh/Mỹ) -> khi sử dụng tiếng Trung, người phương Tây sử dụng rất chuẩn mà không bị ảnh hưởng bởi âm Hán Việt.

Từ Hán Việt có thể là một lợi thế cho người Việt khi học tiếng Trung vì chúng ta sẽ dễ hiểu ý nghĩa của từ mới và dễ tư duy và hình thành từ ngữ hơn. Tuy nhiên, nó cũng có hai mặt. Những từ Hán Việt đã được “bản địa hóa” nên ý nghĩa của chúng đã bị thay đổi nhiều so với ý nghĩa ban đầu (ví dụ: khốn nạn 困难, tử tế 仔细 …). Nếu ta sử dụng những từ này trong bối cảnh thuần Hán, đối phương có thể hiểu sai hoặc không hiểu ý ta muốn truyền đạt.

Vì vậy, khi đưa một từ Hán Việt mà bạn đã biết trước đó vào danh sách từ vựng tiếng Trung của bạn, cần phải rất cẩn thận. Học thuộc tất cả các âm Hán Việt, hiểu và sử dụng từ Hán Việt đúng trong bối cảnh thuần Hán đã là một điều khó. Vì vậy, ở giai đoạn đầu tiên, chúng ta nên tập trung vào việc học viết chữ giản thể để quen với hình dạng chữ và thứ tự nét bút, để không viết sai trình tự nét bút hoặc quên cách viết chữ.

Giai đoạn tiếp theo, nếu bạn có hứng thú và cảm thấy không ngại học chữ Hán, hãy học một số chữ phồn thể luôn (ví dụ, mỗi khi bạn học được một từ mới, hãy viết thêm chữ phồn thể của từ đó – nếu có, như cách cuốn Tân Hoa Tự Điển đã làm). Mục đích của phương pháp này là viết tốt chữ giản thể và đọc tốt chữ phồn thể. Chỉ khi bạn cảm thấy thoải mái và vẫn quan tâm đến chữ phồn thể, bạn mới nên tiến đến việc viết cả chữ giản thể và chữ phồn thể. Việc ôm cả hai từ đầu có thể gây khó khăn.

Đôi lời muốn trao đổi với các bạn chuẩn bị hoặc mới bắt đầu học tiếng Hán.

Được chỉnh sửa bởi HEFC. Xem thêm tại hefc.edu.vn.