Lực là gì? Cách xác định phương, chiều và độ lớn của lực

Để hiểu về khái niệm “hai lực cân bằng,” chúng ta cần tìm hiểu về lực, cách xác định phương, chiều và độ lớn của lực. Dưới đây là một số điểm cần lưu ý:

Lực là gì?

Lực là sự đẩy hoặc kéo của vật này lên vật khác. Khi một vật bị thay đổi hình dạng hoặc chuyển động, đó là do tác dụng của lực.

Xác định phương, chiều và độ lớn của lực

Mỗi lực đều có phương, chiều và độ lớn được xác định. Phương của lực có thể là thẳng đứng, nằm ngang hoặc xiên. Chiều của lực có thể từ trên xuống dưới, từ dưới lên trên, từ trái sang phải hoặc từ phải sang trái. Khi một vật chịu tác dụng của một lực, vật sẽ bị biến dạng theo phương và chiều của lực.

Đối với lớp 6, chúng ta thường gặp phương nằm ngang hoặc thẳng đứng. Trong trường hợp hai lực cân bằng, chúng ta cũng có thể xác định được phương và chiều của chúng.

Đơn vị đo lực là niutơn (N).

Khi đã hiểu về lực và các đặc điểm của nó, chúng ta có thể chuyển sang tìm hiểu về “hai lực cân bằng”.

Hai lực cân bằng là gì?

Hai lực cân bằng là trạng thái mà khi cùng tác dụng lên một vật, hai lực có cùng phương (nằm ngang hoặc thẳng đứng), cùng độ lớn và chiều đối nghịch. Dưới đây là một ví dụ minh họa:

• Trong trường hợp có hai đội kéo co A và B cùng kéo một sợi dây, sợi dây sẽ di chuyển về phía đội nào? Có ba trường hợp:
  1. Lực do đội B tác dụng lên dây có chiều hướng về bên phải, phương dọc theo dây. Nếu đội B tạo ra lực mạnh hơn, sợi dây sẽ di chuyển về đội B.
  2. Lực do đội A tác dụng có phương dọc theo dây, chiều hướng về bên trái. Nếu lực do đội A tác động mạnh hơn, sợi dây sẽ di chuyển về bên trái.
  3. Nếu đội A và B cùng tạo ra hai lực cân bằng với cùng phương, cùng độ lớn và chiều ngược nhau, sợi dây sẽ đứng yên. Đây gọi là trạng thái hai lực cân bằng.

Cách xác định hai lực cân bằng

Để xác định hai lực là hai lực cân bằng, cần đảm bảo có đủ các yếu tố sau đây:

1. Hai lực luôn tác dụng lên cùng một vật.
2. Hai lực có cùng phương (nằm trên cùng một đường thẳng).
3. Hai lực có chiều đối nghịch.
4. Độ lớn của hai lực phải bằng nhau.

Khi kiểm tra hai lực, cần đảm bảo đủ cả 4 yếu tố trên. Nếu thiếu bất kỳ yếu tố nào, hai lực đó không phải là hai lực cân bằng.

Ví dụ về hai lực cân bằng trong cuộc sống

Hai lực cân bằng có thể giải thích một số hiện tượng trong cuộc sống hàng ngày. Dưới đây là một số ví dụ:

• Chiếc quạt trần khi treo trên trần nhà có thể đứng yên được nhờ sự cân bằng giữa lực kéo của trần nhà và trọng lượng của chiếc quạt.
• Khi đứng thăng bằng trên mặt đất, chúng ta chịu tác dụng của hai lực cân bằng: Trọng lực (lực hút của trái đất) và lực đỡ của sàn nhà. Hai lực này có cùng phương thẳng đứng, chiều đối nghịch và độ lớn bằng nhau, do đó ta có thể đứng thăng bằng.
• Đồ vật như bình nước, cuốn sách, chiếc bút khi đặt trên bàn đứng yên là vì chúng chịu tác dụng của hai lực cân bằng.

Giải đáp một số câu hỏi về hai lực cân bằng

1. Hai lực cân bằng là hai lực mạnh như nhau, có cùng phương và cùng chiều, tác dụng vào cùng một vật.
2. Câu phát biểu không đúng: Nếu chỉ có hai lực tác dụng vào cùng một vật mà vật vẫn đứng yên, thì hai lực đó là hai lực cân bằng.
3. Hai lực cân bằng không thể có cùng hướng.
4. Khi một vật chịu tác dụng của hai lực cân bằng, vật đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều.
5. Hai lực cân bằng có cùng phương, cùng chiều, cùng tác dụng vào một vật.

HEFC cung cấp những kiến thức về lực cân bằng và nhiều ngành học khác. Hãy truy cập hefc.edu.vn để tìm hiểu thêm.