Sau tai biến mạch máu não hoặc các chấn thương não khác, các cơ miệng, mặt và hệ thống hô hấp có thể yếu đi, hoạt động chậm lại hoặc không hoạt động. Hiệu quả của việc này dẫn đến tình trạng khó nói được gọi là dysarthria. Loại và mức độ nghiêm trọng của dysarthria phụ thuộc vào vị trí của vùng thần kinh bị tổn thương.Symptoms

Làn sóng hệ thống ngôn ngữ

Một người bị dysarthria có thể gặp các triệu chứng sau, phụ thuộc vào mức độ và vị trí tổn thương của hệ thần kinh:

• Lời nói bị “líu” lại
• Nói nhỏ hoặc chỉ thì thầm
• Tốc độ nói chậm
• Tốc độ nói nhanh với chất lượng “lầm bầm”
• Hạn chế chuyển động của lưỡi, môi và hàm
• Ngữ điệu không bình thường khi nói
• Thay đổi chất lượng giọng nói (giọng “mũi” hoặc nghe như bị “nghẹt mũi”)
• Giọng khàn
• Thở hổn hển
• Nước miếng chảy ra hoặc không kiểm soát được nước miếng
• Khó khăn trong việc nhai và nuốt

Nguyên nhân

Dysarthria có nhiều nguyên nhân khác nhau liên quan đến hệ thần kinh, bao gồm:

• Tai biến mạch máu não
• Chấn thương não
• Ung thư
• Liệt não
• Bệnh Parkinson
• Bệnh Lou Gehrig (ALS)
• Bệnh Huntington
• Các chứng xơ vữa mạch máu

Điều trị

Điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân, loại và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng. Một nhà ngôn ngữ học lâm sàng sẽ làm việc với bệnh nhân để giúp họ cải thiện khả năng giao tiếp. Mục tiêu bao gồm giảm tốc độ nói, cải thiện hỗ trợ hô hấp để bệnh nhân có thể nói lớn hơn, tăng cường cơ bắp, tăng cường chuyển động của miệng, lưỡi và môi hoặc cải thiện cách phát âm để nói rõ hơn. Nhà ngôn ngữ học cũng có thể giúp người chăm sóc hoặc gia đình của bệnh nhân hiểu và thích nghi với tình huống để tăng cường hiệu quả giao tiếp. Trong trường hợp dysarthria nặng, có thể cần sử dụng phương pháp giao tiếp thay thế. Các phương pháp này có thể đơn giản như sử dụng điệu bộ hoặc bảng chữ cái, hoặc sử dụng thiết bị điện tử hoặc máy tính. Nếu có vấn đề về việc nhai và nuốt, nhà ngôn ngữ học cũng có thể giúp điều trị những vấn đề này.

Mẹo dành cho người bị dysarthria

• Giới thiệu chủ đề bằng từ hoặc cụm từ ngắn trước khi nói câu dài hơn
• Nói chậm và lớn; dừng đều đặn
• Xác nhận với người nghe để đảm bảo họ hiểu bạn
• Cố gắng hạn chế nói khi bạn cảm thấy mệt vì lúc đó lời nói của bạn sẽ khó hiểu hơn
• Nếu bạn cảm thấy bực bội, thử sử dụng các biểu hiện hay dùng tay để truyền đạt ý muốn của bạn hoặc nghỉ ngơi trước khi nói tiếp

Mẹo dành cho người nghe

• Điều chỉnh môi trường giao tiếp để giảm thiểu sự xao lạc
• Tập trung vào người nói và nhìn họ khi họ nói
• Bật lòng thành thật và để người nói biết khi bạn không hiểu họ nói gì
• Lặp lại phần câu mà bạn đã hiểu để người nói không cần phải lặp lại cả câu
• Nếu bạn không thể hiểu dù đã cố gắng lặp lại nhiều lần, hãy đặt câu hỏi có/không hoặc yêu cầu người nói viết xuống ý muốn của họ

. . . . . . . . . . . . . . .

Xem thêm thông tin chi tiết về chủ đề này tại: [HEFC](https://www.hefc.edu.vn/)